sluiten

Nieuwsarchief

• Januari 2010

  • Kunstproject Het Blauwe Huis op IJburg is afgesloten
  • The Blue House art project on IJburg is finished

• December 2009

  • Laatste dagen van Het Blauwe Huis zijn geteld

• November 2009

  • Blue Print: overzicht gesprekken december (dd. 15 dec)
  • Blue Printing: december 2009, sluiting van Het Blauwe Huis
  • Brief Daniela Paes Leao
  • Letter Daniela Paes Leao
  • Film Car hotel

• Oktober 2009

  • Blue House Cinema
  • Car hotel
  • IJBOARD poster is klaar!

• September 2009

  • Premiere Soundtrackcity: geluidswandeling IJburg
  • Kinderbibliotheek Leesjeblauw verhuist op woensdag 9 september 2009

• Augustus 2009

  • City Telling IJburg van 10 t/m 12 augustus
  • IJBOARD: het gezicht van IJburg
  • Locating the Producers - Paul O'Neill
  • OUT OF THE BLUE / Biographies
  • OUT OF THE BLUE/ Route description

• Juli 2009

  • filmpjes Air Out Your Dirty Laundry
  • The Blue House goes Out of the Blue
  • OUT OF THE BLUE / symposium tickets
  • OUT OF THE BLUE / program

• Juni 2009

  • IJ-BOARD. De laatste week gaat in!

• Mei 2009

  • Tentoonstelling studenten Hogeschool voor de Kunsten Utrecht
  • M7red: Staging Cities

• April 2009

  • Kunstroute Zeeburg: 18 en 19 april van 12.00-18.00

• Maart 2009

  • Reuze periscoop geeft IJburg zijn uitzicht terug
  • Teken de petitie Uitzicht op!
  • Woensdag 25 maart 13.00-17.00: Kunstbus Noordje op Wielen
  • Zaterdag 28 maart: De kunst van het samenleven
  • Het Nieuwe Gezin. Een verslag van Anique Weve
  • Verslag; The (un)making of IJburg
  • Zaterdag 14 maart 15.00: Een 'maakbare' samenleving
  • Hands-on Utopia
  • Uitzicht op! Een nieuwe kijk op IJburg
  • Zaterdag 7 maart 15.00: Ideaal Wonen
  • Beeldverslag filmavond Women Only 12 februari

• Februari 2009

  • Filmpje: Buurtkroket op IJburg door Tilmann Meyer Faje
  • Zaterdag 28 februari 15.00 Rondleiding door de stilte
  • www.zzpijburg.ning.com

• Januari 2009

  • 'Inbraak' op uitnodiging
  • Start A New Art World, Model VII, Vendex Mekka - Ad de Jong
  • Uitzending debat IJburg 28 januari op Salto TV

• December 2008

  • Debat IJburg - De kunst van het samenleven

• Oktober 2008

  • Herdenk de Schipholbrand met ons

• September 2008

  • Rondleiding door de Stilte
  • Public Art Online: The Blue House by David Drake
  • Trailer: Freedom to question by Daniela Paes Leao

• Augustus 2008

  • ZZP Website brainstorm
  • Jongerenproductie: YouthParty 17 augustus 14.00-20.00
  • Jongerenproductie: YouthParty 17 augustus 14.00-20.00

• Juli 2008

  • Workshops voor jongeren op IJburg
  • Workshops voor jongeren op IJburg
  • Nieuwsbrief 25
  • Leesjeblauw met vakantie tot 13 augustus
  • Workshops jongeren: inrichting Productiehuis

• Juni 2008

  • Bonentuin Rudy Luijters
  • ZZP netwerkbijeenkomst

• Mei 2008

  • Radioverslag ZZP verzameling in Blauwe Huis.
  • Onzichtbaar ondernemerschap op IJburg

• April 2008

  • Middenstand op IJburg tot bloei gekomen

• Maart 2008

  • Rap on IJburg

• Februari 2008

  • Radio Ruisriet M2M live!
  • Nieuwsbrief 24
  • Nieuwsbrief 23

• Januari 2008

  • Voorlezen elke laatste woensdagmiddag van de maand om 14.00 uur

• December 2007

  • Nieuwsbrief 22
  • Radio Ruisriet M2M 7 december
  • Spreekuur op IJburg stopt
  • Film: Chill-ROOM
  • Pump off the Blue, 1 december
  • Zaterdag 1 december: Samenhangen
  • Nieuwsbrief 21

• November 2007

  • Radio Ruisriet M2M 23 november
  • 17 november: Vernal Equinox & presentatie lichtobject
  • Nieuwsbrief 20
  • Ruisriet M2M 16 nov: What kills the migrant?
  • ALMOSTyou
  • Waarschuwing
  • Radio M2M 2 november

• Oktober 2007

  • Special Schipholbrand 26 oktober
  • Radio Ruisriet 19 oktober
  • Radio Ruisriet M2M 12 oktober
  • Ruisriet M2M 5 oktober

• September 2007

  • Film Legrain en Beauvent
  • Speciale last minute actie voor IJburgers
  • Programma Autohotel
  • Gezocht: medewerkers Autohotel
  • Filmpje: Autohotel door Olga Russel
  • Nieuwsbrief 19
  • Radio Ruisriet M2M 28 september
  • Filmpje: Identiteitbouwer door Daniela Paes Leao
  • Filmpje Blauwe Huis Cinema door Jessie Vreden
  • Filmpje Autohotel door Bright TV
  • 3 oktober: Peter Faber vertelt geheimzinnige verhalen
  • 22 september: Blok 35 Party
  • Radio Ruisriet M2M 21 september
  • Proeflokaal
  • Moeders’ Mooiste: IJburg in tekeningen
  • Nieuwsbrief 18
  • Just another idea....
  • Radio Ruisriet M2M 14 september
  • 8 september: 'Scene's from the Balcony'
  • Nieuwsbrief 17
  • Radio Ruisriet M2M 7 september
  • 1 september: extra kamer voor Het Blauwe Huis
  • Presentatie 'Atlas of Suggestion' 1-9 September

• Augustus 2007

  • Radio Ruisriet 31 augustus
  • Radio Ruisriet 24 augustus
  • Radio Ruisriet is back
  • 11 augustus: Zomerborrel "Get Connected"
  • Nieuwsbrief 15
  • Sustainable Skybox & Proeflokaal

• Juli 2007

  • Nieuwsbrief 14
  • Leesjeblauw & Bloemen voor IJburg
  • 14 juli: Presentatie Chill-ROOM
  • Film: Two Bikes to Borrow

• Juni 2007

  • The Blue House
  • Opening 'Pump Up The Blue' 2 juni 2007

• Mei 2007

  • Particulier initiatief helpt IJburg aan gemeenschappelijke voorziening

• April 2007

  • (Z)IJ-power: vrouwen netwerken in IJburg

• Februari 2007

  • Sakho schildert trauma van zich af

• November 2006

  • Uitkijkpost - inkijkpost

• September 2006

  • Film: Jong zijn op IJburg door JAA!

• Mei 2006

  • A home for nonconformity
  • Creatieve broedplaats in nieuwbouwwijk

• April 2006

  • Chewing the fat

• Maart 2006

  • Cultuur en ontmoeting in Het Blauwe Huis
  • Teatro del chat, justo para el siglo XXI
  • Rozengeur

• September 2005

  • Mijn kunst is gemeenschapskunst

• Mei 2005

  • Blauwe Huis op IJburg moet broedplaats zijn

• April 2005

  • Jonge moeders

• Maart 2005

  • Brief van Tanja Karreman aan Het Blauwe Huis

• Juni 2004

  • Kunst op IJburg

• Mei 2004

  • Kunst redt leegstaande villa

sluiten

---

Het gangbare idee van kunst in de openbare ruimte is een beeld op een sokkel, een muurschildering of een onduidelijk object op een rotonde. Dat het heel anders kan, bewijst kunstenaar Jeanne van Heeswijk. Als een nomade trekt zij langs Nederlandse en buitenlandse steden om in nauwe samenspraak met bewoners, bestuurders en beheerders kunstprojecten te realiseren.

Op het uiterste puntje van IJburg, waartramlijn 26 een lus maakt om terug te keren naar de Amsterdamse binnenstad,staat een kobaltblauwe villa.Ondanks de felle kleur zal geen passant het gebouw opmerken, want het wordt aan alle kanten aan het zicht onttrokken door hogere appartementencomplexen. Slechts één opening in de gesloten wanden van Blok 35 biedt uitzicht op braakliggende terreinen met aan de horizon het succesvolle IJburgse stadsstrand Blijburg.

'Ik zag dit huis op tekening en was meteen verkocht', vertelt beeldend kunstenaar Jeanne van Heeswijk Dat was twee en een half jaar geleden, nu is zij de eerste bewoner van deze kapitale villa.Niet als koper, maar als tijdelijk huurder van het Blauwe Huis. Het pand is op haar initiatief tijdelijk onttrokken aan de woningmarkt. Toen IJburg alleen nog bestond op tekening werd zij uitgenodigd na te denken over een manier om de nieuwbouwstad een stedelijke, culturele impuls te geven. Als IJburg in 2012 klaar is,biedt de wijk woonruimte aan 45.000 mensen. Er komen scholen, winkels, kantoren, restaurants en zelfs een begraafplaats. Stedenbouwkundig is straks alles picobello op orde maar het openbare leven laat zich niet door tekenstift en vergadering dicteren.

'IJburg begint bij nul. Iedereen die hier komt wonen, is er nieuw. Om het openbare leven op gang te helpen heb je een kloppend hart nodig. Daarom heb ik het Blauwe Huis bedacht. Het is geen cultureel centrum maar een soort vrijplaats, want IJburg heeft een plek nodig die je niet onder controle hebt. Een plek voor het onaangepaste. We hebben een woonstichting voor de geest opgericht die het Blauwe Huis vierjaar lang beschikbaar stelt aan kunstenaars, schrijvers en denkers. Zij mogen zes maanden in een van de units wonen. Inruil daarvoor heb ik hen gevraagd IJburg in hun werk te betrekken.'

Medebewoner van het eerste uur Rudy Luijters heeft het momentum goed benut. Bij zijn komst aan het eind van het voorjaar heeft hij de tuin van de villa omgespit tot een moestuin. Tussen de kruiden en kool lichten aardbeien op en halfvolwassen pompoenen. 'Sla op IJburg, dat was er nog niet', lacht Van Heeswijk.' De bewoners van Blok35 mogen vrijelijk oogsten. Die jonge sla is al de tweede lichting.' Op de begane grond komt een kantine, waar bewoners van het huis en van IJburg een kop koffie kunnen drinken, de krant lezen en elkaar ontmoeten. En op de hoogste etage heeft Filia den Hollander een bureautje ingericht om met de nieuwe bewoners van IJburg de grondwet van de Europese Unie –tenslotte ook een gemeenschap in wording – te herschrijven tot een die 'we wel willen', zoals zij het omschrijft. Binnenkort betrekt de Portugese filmmaakster Daniela Paes Leao het huis. Zij gaat een documentaire maken over de IJburgse gemeenschap.'

Van Heeswijk heeft zich laten inspireren door beroemde kunstenaarshuizen. 'Het Gele Huis van Vincent van Gogh bijvoorbeeld. De schilder stelde zijn huis in Arles open voor medekunstenaars om een gemeenschap van kunstenaars te creëren. En natuurlijk het Casa Azul van het Mexicaanse kunstenaarsechtpaar Frida Kahlo en Diego Rivera, waar een band werd gesmeed tussen kunst, politiek en samenleving. Terwijl Rivera zijn politiek getinte muurschilderingen ontwierp, kwam Leo Trotsky langs om de revolutie te prediken.' Hoewel de revolutie niet snel zal uitbreken op het keurige IJburg, moeten de kunstenaars wel voor wat reuring zorgen. Van Heeswijk wijst om zich heen: 'Kijk,dit is het openbare leven op IJburg.Vanuit elk raam kan ik bij de buren naar binnen kijken en zij bij mij. Het is net een Big Brother huis. Iedereen zit in zijn eigen huis en de bijdrage van de stadsinrichters aan het openbare leven beperkt zich voornamelijk tot het verbieden van schuttingen, zodat er via de tuinen nog enig contact ontstaat'.

Mistressplan
Jeanne van Heeswijk is geen traditioneel kunstenaar. Haar kunst speelt zich niet af binnen de muren van een besloten atelier. De afgelopen vijftien jaar heeft zij naam gemaakt met sociaalgeëngageerde projecten in het publieke domein, waarbij altijd een cruciale rol is weggelegd voor de bewoners van de wijk of buurt. In Vlaardingen herschiep zij een vervallen en verloederd winkelcentrum tot een kunstboulevard (De Strip), in Gorinchem organiseerde zij een sporttoernooi voor en door bewoners, compleet met dagelijkse radio uitzendingen (Langs de Lijn), en in het Rotterdamse Nieuw Crooswijk ontwierp zij als onderdeel van Dwaallicht samen met de lokale vrouwen een ‘mistressplan' voor hun ideale wijk, als tegenhanger voor de regelzucht van de mannen en hun masterplan.

Wat haar interesseert, is de vraag hoe bewoners grip kunnen krijgen op het openbare leven. Hoe zij medebepalers kunnen worden van hun omgeving. 'Het is een universeel probleem dat de openbare ruimte steeds verder geprivatiseerd wordt. Het publieke domein slinkt Bovendien raakt het gesegregeerd, naar afkomst, religie of gebruik. Het zijn allemaal eilandjes en hoe mooi ze soms ook zijn, er is onderling nauwelijks contact Bestuurders en ambtenaren zijn vooral bezig de openbare ruimte verder te reguleren, onder het mom van veiligheid. In plaats van camera's op te hangen, wil ik een platform voor ontmoeting creëren, de bewoners de gelegenheid bieden om zich het publieke domein weer toe te eigenen.' Hoe Van Heeswijk te werk gaat, laat zich goed illustreren aan de hand van een recent project in Slotervaart . Op uitnodiging van de Stichting Kunst in de Openbare Ruimte ('Ik word bijna altijd gevraagd, maar vaak genoeg herschrijf ik de opdracht') zette Van Heeswijk een multimediaproject op, waarbij jongeren van twee lokale vmbo-scholen de taak van stedelijk ontwerper op zich nemen. Samen met IJsfontein, een bedrijf dat interactieve projecten voor kinderen organiseert, en gebaseerd op een eerder project in Columbus, Ohio ontwikkelde Van Heeswijk een 3D multi-user computerspel speciaal voor deze groep. Een gesloten computernetwerk wordt gevoed met honderden door de leerlingen gemaakte digitale foto's van een nu nog wat onherbergzaam park in het stadsdeel. Met het programma kunnen zij de foto’s manipuleren en combineren tot nieuwe beelden. Zo ontwerpen zij samen met de bewoners het nieuwe stadspark.

Van Heeswijk:'Ik kies altijd voor een werkplaatsachtige situatie op de plek zelf. Aan de rand van het park stond een lege gymzaal. Die kon prachtig als laboratorium dienen. Van daaruit kunnen de leerlingen de omgeving verkennen en zelf ervaren hoe groot dat park is en wie er op de bankjes zitten.' Een halfjaar lang was Van Heeswijk samen met de architect Dennis Kaspori dagelijks te vinden in Slotervaart Om de leerlingen te begeleiden en de vaart in het project te houden. 'Ik stel liefst een team samen met bewoners, lokale mensen en een paar experts. Dat kan een architect zijn, zoals in Slotervaart, een radiomaker, de plaatselijke bakker of collega-kunstenaars.' Hoewel het procesmatige een belangrijk deel van het kunstwerk is, hecht Van Heeswijk aan concrete opdrachten en is zij wars van vrijblijvendheid. 'Mijn kunst is gemeenschapskunst maar geen "kleien met Marokkanen".Dus de bewoners moeten echt iets kunnen veranderen. Dat lukt ook. Het Staalmanpark in Slotervaart bijvoorbeeld komt er.'

Risico’s nemen
Van Heeswijk heeft wel een lange adem nodig en een flinke dosis vasthoudendheid. Voor het Blauwe Huis gerealiseerd was,waren er meer dan twee jaar verstreken en het kostte een jaar om de deelgemeente in Slotervaart te overtuigen. 'Nederland en de bestuurders idem dito worden steeds minder flexibel. Het kost mij steeds meer moeite om mensen te vinden die bereid zijn risico's te nemen. Veel projecten start ik terwijl de financiering nog niet rond is en daar wordt men zenuwachtig van.

Maar mijn kracht is het momentum te benutten. Ik overval ze: mijn projecten komen snel tot stand. Ik probeer geen nieuwe instituten op te richten, maar kan door het opzetten van tijdelijke structuren op een veel speelsere manier dingen tot stand brengen. Als je het idee hebt dat iets voor twintig jaar is, dan ben na vijf jaar nog nergens. En als het moet ga ik de bestuurders en ambtenaren stalken, tot de burgemeester aan toe. Ik ben een believer.' Op de betonnen vloer van het Blauwe Huis staat haar koffer gepakt Het verblijf in het Blauwe Huis zit er op, andere kunstenaars nemen het stokje over.Binnenkort vertrekt Van Heeswijk naar Limburg. In het plaatsje Helden gaat ze van start met het project Ariadne, het digitale buurmeisje. Veel wil ze er nog niet over kwijt, maar dit keer speelt het zich af in de virtuele openbare ruimte.

Marijke Bovens
Tijdschrift Binnenlands Bestuur WK 36 d.d. 9 sept. 2005